İlaçlara yapılan zam oranları son beş yılda katlanarak artmaya devam ediyor. Birçok ilaç yıl içinde bir hatta iki kez zamlanırken vatandaş bunun farkına varamıyor. Örneğin her evin olmazları arasında bulunan Bayer patentli Aspirin’in (asetilsalilikasit) fiyatı 2015 yılında iki kez zamlanarak 2.94 TL’den 3,04 TL’ye çıkmıştı. 2016 yılında iki kez, 2017 yılında bir kez, 2018 ve 2019 yıllarında da ikişer kez zamlanan aspirinin fiyatı 2020 Şubat ayında yapılan yeni zamla 11,15 TL fiyatla satışa sunulmaya başlandı.
AVRO FİYATLARINA GÖRE ZAMLANIYOR
Bu konuda Sağlık Bakanlığı’na bilgi edinme kanunu çerçevesinde yapılan başvurumuza Bakanlık Ekonomik Değerlendirmeler ve İlaç Tedarik Yönetimi Daire Başkanlığı’nca yanıtlanarak şu açıklamalara yer verilmiştir: “İlgi başvuruya söz konusu olan “ASPİRİN 500 MG 20 TABLET” isimli ürünün 2017/9901 sayılı "Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar" ve kararın uygulama esaslarını belirten 29 Eylül 2017 tarih ve 30195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılması Hakkında Tebliğ" hükümleri doğrultusunda 14 Şubat 2020 Fiyat Değerlendirme Komisyonu kararı ile belirlenen dönemsel Avro kur değerine göre Kamu fiyatı 11,15 TL olarak artmıştır. Ancak gerçekleşen bu artıştan önce ürünün Kamu fiyatı 9,96 TL olarak yayımlıdır. Söz konusu artış işlemi yılda bir kez gerçekleştirilen dönemsel Avro kur artışına bağlı olarak yapılmıştır. Yapılan işlem "Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılması Hakkında Tebliğ" hükümleri gereği gerçekleştirilmiştir.”
Yanıtta dikkat çeken iki önemli nokta vardır. İlki ilaçların avro kur değerine göre zamlanıyor olması ve ikincisi de yılda bir kez yapıldığının belirtilmesi. Oysa ithal ilaçlar yerine yerli aspirinin devreye sokulması hiç de zor değil. Aspirinin ana maddesi olan asetilsalislikasit ülkemizde bol miktarda bulunan söğüt ağacından elde edilebiliyor. Üstelik hali hazırda Ankara’da bulunan ve MSB’ye bağlı Ordu ilaç fabrikasında Orpirin EC adıyla 100 ve 300 mg’lık asetilsalilikasit üretimi yapılmaktadır. Bunun 500 mg olarak üretilmesi zor bir işlem değilken, Ordu İlaç Fabrikası Komutanlığı başvurumuza sorularımızla ilgili olmayan anlamsız ifadeler kullanarak yanıt veremeyeceğini ifade ediyor.
İkinci olarak da ilgili daire başkanlığı zamların yılda bir kez uygulandığını belirtse de yine aspirin örneğinde olduğu gibi yılda iki kez zam yaptıkları eczaneler üzerinden tarafımızca tespit edilmiştir. 2016 yılının ilk yarısında 3,51 TL olan fiyat aynı yılın ikinci yarında 3,63; 2018 yılı başında 4,60TL olan fiyat 7,06’ya yükselirken, 2019 yılında da iki kez zam yapılarak 8,91 TL’den 9,96 TL’ye yükseltilmiştir.
2002 yılında avro 1,34 iken Bayer ürünü aspirin eczanelerde 95 Krş fiyatla satılıyordu. 2020 Şubat itibariyle ise avro 6,64, asipirin 11,15 TL. İlkinde TL/avro oranı 0,70, ikincisinde ise bu oran TL aleyhine 1,68. Diğer bir ifadeyle avro 2002 den 2020’ye kadar % 495 oranında artarken, aspirinin fiyatı % 1173 oranında artmış görülüyor.
Şimdi soruyoruz, yerli ve milli ilaç üretimi için ne yaptınız ve ne yapmayı planlıyorsunuz? İnsan sağlığı için önemli olan ilaçlarda Avro döviz kurunu baz alırken, ilaçlardan çok daha değerli olan çalışan ve emekliler için de maaşlarını Avro kuru üzerinden hesaplamayı düşünüyor musunuz?