BARİYATRİK CERRAHİ HAYAT KURTARIR!
Obezite, tanım olarak ağırlığın boyun karesine bölünmesi ile elde edilen beden kitle indeksinin (BKİ=kg/m2) belirli bir düzeyin üstünde olmasıdır. 2022 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre dünya çapında 890 milyon erişkin (Her 8 kişiden biri) obezdir (BKİ>30). 1990 yılına göre obezite görülme sıklığı 2 kat artmıştır. 2030 yılında obez birey sayısının 1 milyarı geçmesi beklenmektedir.
Basitçe alınan enerji (diyet) ile harcanan enerji (aktivite) arasındaki dengesizlik olarak tanımlanabilecek obezitenin oluşumu çok etkenlidir. Her ne kadar bireye bağlı genetik yatkınlık ve stres önemli de olsa obezojenik çevrenin kritik bir role sahip olduğu düşünülmektedir.
Obezitenin sağlığa olumsuz etkileri iyi belgelenmiş ve anlaşılmıştır. Obez bireylerde diyabet, kardiyovasküler hastalık, felç, astım ve demans riski 1 ila 7 kat artmaktadır. Uyku apnesinin en önemli nedenidir. Diz ve kalça eklem protez ameliyatlarının üçte biri obezite nedeniyledir. Birçok kanser riskini artırmaktadır. Depresyona zemin hazırlamakta ve hayat kalitesini düşürmektedir. Safra kesesi taşı, kronik böbrek hastalığı riskini artırmakta, kadın doğurganlığını olumsuz etkilemektedir. Her sene 5 milyon kişinin obeziteye bağlı nedenlerle öldüğü tahmin edilmektedir.
Obezite artık bireysel bir sorun olmaktan çıkmış, DSÖ’nün uzun yıllardır uyardığı bir halk sağlığı sorununu da aşıp toplum için ciddi bir tehlike haline gelmiştir.
Hali hazırda birçok kilo verme programı bireysel ve kurumsal düzeyde uygulanmaktadır. Ancak bu programlar ile hedefe ulaşılmış ağırlığı, kalıcı olarak koruma oranının maalesef %20 dolayında olduğu, geri kalan %80’in tekrar kilo aldığı belirtilmektedir.
İlaç endüstrisi obezite tedavisi için birçok yeni ilaç geliştirmektedir. Bu ilaçlar ile ortalama %20 dolayında kilo verme sağlanmıştır. Bazılarının henüz faz 3 çalışmaları tamamlanmamıştır. Ancak ortak özellikleri, ilaçlar bırakıldığında tekrar kilo alımının olmasıdır. Ek olarak lisans almış ilaçların dünya çapında temini konusunda sorun yaşanmaktadır.
Obezite sorununun çözümünde etkinliği net olarak kanıtlanmış obezite cerrahisi yıllar içinde çok değişim göstermiş ve 50’den fazla teknik kullanılmıştır. Son 60 sene içinde klinik çalışmaların verileri ışığında yöntemler rafine edilmiştir. En yaygın kullanılan yöntemler sleeve gastrektomi, R-n-Y gastrik baypas, gastrik kelepçe yöntemleridir. Görülen sorunları azaltmak, ameliyatın etkinliğini artırmak ve metabolik ek katkılar için çeşitli modifikasyonlar yapılmıştır. Bu modifikasyonlar arasında genel olarak fazla bir fark olmamakla birlikte seçilmiş gruplarda her bir modifikasyonun faydası o özel grup için daha belirgindir. Ancak bunların tek tek ayrıntılarına girmek burada mümkün olmayacağı için hepsine bariyatrik cerrahi başlığı altında değineceğim.
Ana amacı kilo verdirmek ve diyabeti düzeltmek olan bariyatrik cerrahi hayat tarzı değişikliği, standart medikal tedavi ve yeni çıkan ilaçlar da dahil olmak üzere hepsinden daha başarılıdır. 10 seneye varan izlemlerde toplam kilo kaybı kalıcı olarak en az %25, fazla kilonun en az %50’si verilmiş olarak korunmuştur.
Fazla kilosu olan ancak hiç diyabet, hipertansiyon ve dislipidemi olmayan hastalar da bariyatrik cerrahi faydaları açısından değerlendirilmiştir. Bariyatrik cerrahi olanlar ve olmayanlar karşılaştırıldığında yeni ortaya çıkan diyabet, hipertansiyon ve dislipidemi %94, %93 ve %55 oranında azalmıştır.
Bilişsel yetiler de bariyatrik cerrahi sonrası düzelme göstermiş, özellikle hafıza, dikkat ve motor işlevler belirgin şekilde gelişmiştir.
Ayrıca uzun yıllar takip edilen bariyatrik cerrahi hastalarında kanser gelişme olasılığı daha düşük bulunmuştur. Tüm kanser türlerinde en az 7 sene izlem sonunda %33’lük bir risk azalması gösterilmiştir. Benzer şekilde kansere bağlı ölümlerde %50 azalma saptanmıştır. Özellikle kadın kanser türlerinde (meme, over ve endometrium) kanser riski azalması %60 dolayındadır.
En önemlisi yaklaşık 5 senelik izlem süresince bariyatrik cerrahi tüm nedenlere bağlı ölüm olasılığını yarıdan fazla azaltmıştır.
Bütün bu sonuçlar ışığında bariyatrik cerrahi obeziteye bağlı riskler konusunda en başarılı yöntem olup; artık BKİ>35 ve ek sağlık sorunları eşlik eden BKİ>30 olan tüm bireylere önerilmektedir.
Tablo. BKİ’e göre önerilen yaklaşımlar.
BKİ* | 20-25 (Normal) | 25-30 (Fazla kilolu) | 30-35 (Obez) | >35 (Morbid obez) |
Öneriler | - | Hayat tarzı değişikliği | Hayat tarzı değişikliği+onaylı ilaçlar / bariyatrik cerrahi** | Bariyatrik cerrahi |
* kg/m2
** Hipertansiyon, diyabet, koroner arter hastalığı gibi ek sistemik hastalık varsa bariyatrik cerrahi önerilir.
İletişim:0534 892 9959
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.